Sabunun Tarihi

Sümerlilerden Günümüze Sabunun 5000 Yıllık Tarihi

Gerçek...

İlk sabun türü M.Ö. 3000 yıllarında kullanılmaya başlanmış ve tarifleri M.Ö.2500 yılına ait Sümer Yazıtlarında ortaya çıkmıştır.  Bu tariflerde; su içine katılan odun külünün kaynatılması ve bu sırada içine yağ karıştırılarak yavaş yavaş eritilmesi ile bir tür sabun elde edildiği anlaşılmaktadır.  Pompei’nin kalıntıları arasında  bulunan bir sabun imalathanesi ve kalıp sabunlar, sabunun Romalılara atfedilmesinin  en büyük sebeplerinden biridir. Burada, tabii ki banyo kültürünün Romalılarda başlamış olması ve ilk Roma hamamının M.Ö. 312 yılında inşa edilmesi de diğer etkenlerden bazılarıdır.

Hipograt  gibi  döneminin  önemli  fizikçilerinden  biri  olarak  gösterilen  Galen  (M.S.130-200) sabunun  ilk  olarak temizlik  ve  tedavi  maksatlarıyla  kullanıldığını kanıtlamıştır.  6. yüzyılda  karanlık  çağ  sonunda  kişisel  temizliğe yönelik  sabun kullanımı  unutulmuş,  ve  unutulan  sabun  ile  birlikte  ise  hastalıklar,  salgınlar  ve  ölüm  bütün  Avrupayı  sarmıştır. Sabunun  tekrar  kullanımı;  8.yüzyılda  İtalya  ve İspanya’da, 13. yüzyılda  Fransa’da  ve  ardından  da  İngiltere’de  ortaya  çıkmıştır.

Güney Mezopotamya'da Babil uygarlığında, cüzzam hastalıkları ve cilt hastalıklarında insanları sabunlu su havuzuna atarak tedavi ettikleri görülmüştür.

Ünlü Türk tıp bilimadamı İbn-i Sina sabunu açık yaralarda, kuduz  tedavisinde ve mikrop öldürücü, dezenfektan olarak geçmiş tarihimizde kullandığı bilinmektedir.

M.S.1500 yıllarına gelindiğinde Avrupa’da pekçok yerde sabun üretilmekteydi.Ancak üretilen bu sabunların içindeki maddeler yöresel farklılıklar göstermekteydi.Örneğin; güney Avrupa’da bitkisel yağlar, kuzey Avrupa’da ise hayvansal yağlarkullanılmaktaydı.Sodyum Hidroksit muadili maddeler, dibinde delikleri olan bir fıçı içinde odun külü ve suyun karıştırılması ile elde ediliyordu.

Fransız bilimadamı Nicholas Leblanc’ın buluşu ile tuz, alkaliye (Kostiğe) çevrilerek odun külünün yerini aldı.1791 yılında Alkali patenti Nicholas Leblanc tarafından alındı.

Kimya alanındaki gelişmeler ve fabrikasyon sürecinde sabunun imaline yönelik olarak çok yol katedilmiş olmasına rağmen temelde sabun üretimi ve tarifi pek fazla değişiklik göstermemiştir.

Böylece sabun kişisel hijyenin ve genel temizliğin vazgeçilmez unsuru olarak kabul gördü ve yayıldı.